Siebe Jonckheere, ‘Geloofwaardigheid op de proef? Een dramaturgische benadering van seksuele identiteiten in de asielprocedure: Een etnografisch onderzoek met LGBTIQ+ asielzoekers in België’, Master dissertation, KU Leuven, 2021

Abstract

In deze studie staan de intersecties van seksualiteit met performativiteit van LGBTIQ+ asielzoekende subjecten centraal, als lens om te onderzoeken hoe ze hun seksuele identiteit en narratieven van het Zelf negotiëren en construeren in diverse contexten van het asielregime in België, in gemeenschaps- en groepsvorming, doorheen transnationale netwerken en de ‘totaalinrichting’ van het asielcentrum. Daaruit concludeer ik dat performativiteit een constante repetitieve act vereist in het dagelijkse leven van LGBTIQ+ asielzoekers, doorheen de asielprocedure en in sociale interacties. De geloofwaardigheid van hun Zelf-narratief wordt geïnstrumentaliseerd als een tool van bestuurlijkheid. Hieruit ontstaat een dialectiek tussen het Zelf en de Staat, een frictie die het asielverzoekend subject belichaamt in de microkosmos van de asielprocedure –en centra. Ik voerde mijn studie uit op basis van empirie in etnografisch onderzoek dat (semi-gestructureerde) interviews beslaat, afgenomen in België (Brussel en Vlaanderen) over de tijdsspanne van een half jaar (juli 2020 – december 2020). Mijn etnografie vertrekt dus niet vanuit het perspectief van door de Staat gevormde (top-down) instellingen en structuren, maar neemt LGBTIQ+ asielzoekers en de bijkomstige actoren, bijvoorbeeld asielbeoordelaars, tolken, ondervragers of juridische assistenties, als bottom-up actoren als het vertrekpunt voor deze studie. In dit onderzoek pleit ik, in de eerste plaats, voor een alternatieve aanpak om te bepalen welke asiel-zoekende subjecten, op basis van de seksuele oriëntatie of genderidentiteit, erkend ‘mogen’ worden. De focus ligt hier echter grotendeels op homoseksuele mannen. In België is er nood aan een gegronde, individueel gecontextualiseerde beoordeling van LGBTIQ+ asielnarratieven, met meer belangstelling voor en waardehechting aan de stem van het Zelf-narratief en, vice versa, minder op vooropgestelde parameters of cultuur-stereotiepe aannames wat seksualiteit, identiteit en verdienstelijkheid betreft, beroep te doen.

[KERNWOORDEN: asiel; migratie; LGBTIQ+; performativiteit; narrativiteit; impressie management; Zelf-narratief; symbolisch interactionisme; poststructuralisme; verdienstelijkheid; burgerschap; trauma; slachtofferschap; belonging; transnationalisme; bureaucratie; de Staat; taalideologie; pretextualiteit.]

[English version]

Credibility and The Self Performing Sexual Identity in the Asylum Procedure An Ethnography of LGBTIQ+ Asylum Seekers in Belgium: At the core of this study lies the intersection between sexuality and performativity in LGBTIQ+ asylum seekers’ narratives of the Self. I use performativity as a lens to investigate how they negotiate and construct their sexual identity and narratives of the Self in different contexts of the asylum regime in Belgium, through processes of group and community formations, through transnational networks and in the institution of the asylum centres. I conclude that performativity requires a constant repetitive act in the daily lives of LGBTIQ+ asylum seekers, through the asylum procedure and in other social interactions. The credibility of their narratives of the Self becomes instrumentalised as a tool of governance/ governmentality. From there, a dialectical relationship between the Self and the State originates and intensifies this friction which embodies the asylum seeking subject in the microcosm of our current political asylum system and assessment culture. I conducted this research on the basis of empirical data in ethnographic fieldwork and (semi-structured) interviews, in Belgium (specifically Brussels and Flanders), through a time period between July 2020 and December 2020. My ethnography does not start from the State-centric perspective (top-down), nor from State institutions and power structures. On the contrary, I take LGBTIQ+ asylum seekers’ narratives themselves (bottom-up) – as well as other agents involved, cf. lawyers and protection officers – as my starting point. With this research, I pledge for an alternative approach in our asylum politics to decide who can be deemed ‘worthy’ of protection, on the basis of sexual orientation or gender identity. The body of asylum seekers becomes politicised and oversexualised along the axes of intersectionality. Here, the focus remains too much on homosexual men, a limitation in my research that I do acknowledge. In Belgium, however, there is a need for a more profound, individually contextualised assessment of the credibility of LGBTIQ+ narratives of the Self. This requires more attention to and acknowledgment of the voice of their narratives of the Self and, vice versa, less based on preconditioned parameters or culturally stereotyped assumptions of what sexuality, identity and moral citizenship ought or ought not to be.