‘Alle werkelijkheid is fictie en alle fictie is werkelijkheid.’ Tot deze conclusie kwam een van mijn respondenten na een jarenlange omzwerving in zowel de Nederlandse als de Zweedse asielprocedure. Nadat zijn asielaanvraag de eerste keer in Nederland was afgewezen, was hij doorgereisd naar Zweden, om er daar achter te komen dat hij in Nederland zijn procedure moest afwachten. In zijn interpretatie moest hij terug naar Nederland, hoewel het duidelijk was dat Nederland hem niet wilde hebben. Communicatie vereist een doorlopend proces van interpretatie. Die interpretaties vormen na enige tijd een werkelijkheid op zich. De verklaringen die asielzoekers af- leggen bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst, worden omgevormd tot een juri- disch relevant dossierstuk. Per definitie is dat een flets aftreksel van het origineel, maar wel een aftreksel dat gaat circuleren binnen verschillende instanties, dat een eigen leven gaat leiden en soms onvoorziene consequenties heeft. Bij aankomst in Nederland hebben veel asielzoekers het idee dat hun doel is bereikt, maar de asiel- procedure begint dan pas. Hun verwachtingen botsen met tal van ambtelijke regels. Na verloop van tijd ontstaat de indruk dat ze geleefd worden door hun eigen verhaal. Terwijl asielzoekers de realiteit van de bureaucratie van de asielprocedure onder ogen moeten zien, hebben ambtenaren van de Immigratie- en Naturalisatiedienst de moei- lijke taak feit en fictie in asielrelazen te onderscheiden. Zij beoordelen de mondelinge verklaringen van asielzoekers op hun aannemelijkheid en toetsen deze aan hetgeen al bekend is over het land van herkomst. Deze mondelinge verklaringen spelen, naast factoren als de situatie in het land van herkomst, een cruciale rol in beslissingen op asielverzoeken.